O 23 día de xuño do ano 2008,
Anxo Angueira pronunciaba estas palabras nun acto organizado pola asociación
ecoloxista e cultural Verbo Xido en Cerdedo.
“O don de prender no pasado a
faísca da esperanza tan só lle é dado ao historiador perfectamente convencido
de que tan sequera os mortos están seguros se o inimigo vence. E o inimigo
nunca cesou de vencer”, advertía Dionisio Pereira, parafraseando a Walter
Benjamín, na presentación do seu libro ‘Album de guerra. Canteiros da Terrra de
Montes no Exército Popular da República’, celebrada o día 2 de febreiro do
mesmo ano en idéntico escenario.
É preciso recordar e
construír exercicios literarios sobre os traumas colectivos para liberarnos do
peso que deixaron os asasinatos e as torturas. É preciso recordar que o mal
estivo aquí. Nos centros de detención, nos camiños, nas cunetas... É preciso
nomear en voz alta os nomes daqueles que morreron ou foron perseguidos por
defender a legalidade. Cando a democracia pague a súa débeda con quen pelexou
por ela, a Guerra Civil deixará de ser unha ferida aberta para se converter
nunha lección da historia que no debería volver a repetirse.
Pero o inimigo nunca cesou de
vencer.
Nicola Saco e Bartolomeo
Vanzetti foron acusados de cometer un crime. Con Estados Unidos nunha profunda
depresión económica, o pobo pedía sangue. Unha árbore e unha corda. As vítimas
foron dous humildes emigrantes italianos: un zapateiro e un peixeiro acabaron
na cadeira eléctrica en Massachusetts no mes de agosto do ano 1927.
“O inimigo querenos mortos e
mortos nos vai ter para defender o privilexio e a tiranía, para humillarnos,
para acobardarnos, para vencernos, para destruirnos e encadear os pobos ao
carro da súa escravitude (…) E ese mesmo inimigo espeta os seus inmundos
tentáculos na carne de todos los pobos da Terra, prepara o máis grande
militarismo do mundo e apréstase a escravizar a enteira humanidade. Hai que
aplastarlle a cabeza”, advertiu (advertiunos) Bartolomeo Vanzetti diante do
Tribunal que o xulgou.
Setenta anos despois, o
Goberno de Estados Unidos de América recoñecía o erro cometido e pedía perdón.
Aquí, no ano 1963, o
franquismo asasinaba a dous mozos anarquistas acusados en falso de pór dous
artefactos explosivos. Joaquín Delgado e Francisco Granados foron sentenciados
a garrote vil despois de sufrir espantosas torturas. O Tribunal Supremo da
España democrática, avanzada e europea negouse a recoñecer a barbaridade
cometida por un sinistro Tribunal Militar.
Derrotados os nazis, o
xeneral Charles Degaulle promoveu o xuízo que levou ó paredón de fusilamento o
exprimeiro ministro de Francia, Pierre Laval, por colaborar con Hitler. Facelo
é un delito penado con cadea tamén en Austria, Bélxica, República Checa,
Polonia, Rumanía ou Eslovaquia.
Aquí, Jaime Mayor Oreja,
ex-ministro do Interior do Partido Popular entre os anos 1996 e 2000, afirmou,
impunemente, que o franquismo foi un período “tremendamente plácido”. Lonxe de
expropiarlle-los bens conseguidos a punta de fusil, aquí finánciase o
franquismo con fondos públicos.
No ano 2007, a Audiencia da
cidade alemana de Mannhein impuxo a condena máxima, cinco anos de cárcere, ao
historiador Ernest Zündel por negar sistemáticamente o xenocidio nazi.
Aquí, no mes de xaneiro do
ano 2008, o Tribunal Constitucional acordou que negar o Holocausto non é un
delito, pechando un caso aberto sete años atrás pola Audiencia de Barcelona.
Foi o pronunciamento dos xuíces escollidos para velar pola orde constitucional
diante do recurso presentado por Pedro Varela Geiss, propietario da Libraría
Europa, un foco de propaganda e activismo nazi nucleadora da organización
Círculo Español de Amigos de Europa (Cedade).
Os alemáns que acoden aos
antigos campos de concentración, nos que morreron millóns de seres humanos,
choran, piden perdón e avergóñanse polo que fixeron os seus devanceiros. O día
6 de este mes, a canciller, Angela Merkel, visitou o de Auschwitz, en Polonia.
“A loita contra o antisemitismo e toda forma de odio é una prioridade do
Goberno”, dixo.
Aquí, a ultradereita
organizou concentracións no Valle de los Caídos nas que insulta, ameaza e
recorda que os que gañaron a guerra siguen mandando, mantendo as súas cotas de
poder e disposta a axustarnos as contas en cando a historia lle dea unha
oportunidade de facelo.
Me llamarán, nos
llamarán a todos.
Tú, y tú, y yo,
nos turnaremos,
en tornos de
cristal, ante la muerte.
Y te expondrán,
nos expondremos todos
a ser trizados
¡zas! por una bala.
Bien lo sabéis.
Vendrán
por ti, por ti,
por mí, por todos.
Y también
por ti.
(Aquí no se salva
ni dios, lo asesinaron.)
Escrito está. Tu
nombre está ya listo,
temblando en un
papel.
(Blas de Otero deixou o aviso
en 1955).
Tamén Luis Pimentel, en 1937.
¿Outra vez, outra vez o
terror!
Un día e outro día, sen
compás, sen protesta
Galicia ametrallada nas
cunetas
dos seus camiños.
Chéganos outro berro.
Señor ¿qué fixemos?
-Non fales en voz alta-
¿Hasta cando durará iste gran
enterro?
-Non chores que poden
escoitarte
Hoxe non choran máis que os
que aman a Galicia
¿Os milleiros de horas, de
séculos,
que fixeron falla
para faguer un home!
teñen que se encher aínda
as cunetas
con sangue de mestres e de
obreiros.
Lama, sangue e bágoas nos
sulcos
Son semente.
Voltemos ao presente.
“Algunos se han acordado de
sus padres cuando ha habido subvenciones para encontrarlos”, atreveuse a dicir
o exvoceiro do PP Rafael Hernando.
“Ni dictadura ni leches. Se
vivía de maravilla”, dixo a concelleira do mesmo partido en Calpe (Alacant) Ana
Sala.
“Quienes fueron condenados a
muerte es porque se lo merecían”, sentenciou o alcalde de Baralla (Lugo), tamén
do PP, Manuel González, mentres que o seu homólogo de Beade (Ourense) e
compañeiro de partido, Senén Pousa, érguelle un altar a Franco no despacho do
Concello.
“Es un error la condena
realizada por el Congreso al levantamiento militar de 1936”, dixo Manuel Fraga
Iribarne. “El glorioso alzamiento nacional del 18 de julio de 1936 fue uno de
los más simpáticos movimientos político-sociales de que el mundo tiene
memoria”, deixou dito Fraga en 1949. “Vientos de revancha”, sentenciou José
María Aznar cando os concellos comezaron a retirar placas adicadas a franquistas
das rúas e prazas, cumplindo así o establecido na Lei de Memoria Histórica.
Acheguémonos máis ao
presente.
“Los de izquierdas son unos
carcas, todo el día en la fosa de no sé quién”, afirmou o seu sucesor, Pablo
Casado. “Quince millones para que desentierren unos huesos”, é una frase
pronunciada pola senadora do mesmo partido Esther Muñoz.
A Xunta de Galicia e o
Concello de Redondela poñen os cartos de todos para que se celebre na Illa de
San Simón un festival de música electrónica. ‘Llevamos la música a lugares
insólitos’, di o eslogan. Certo: a un campo de concentración. O mesmo no que no
mes de novembro do ano 2019 autorizou a celebración dunha festa de Halloween a
una empresa: burla e colonización cultural nun mesmo acto.
Nas bancadas dos campos de fútbol
vomitan racismo, xenofobia, machismo e homofobia. Deséxanlle a morte a uns
futbolistas e chámanlle putas a mulleres que denunciaron ser vítimas de
agresión sexuais. E nunca pasou nada ata que un grupo de siareiros do Rayo
Vallecano lle chamaron nazi a un futbolista de probadas simpatías coa
ultradereita de Ucrania. A Liga de Fútbol Profesional bendeciu a suspensión do
partido. “España necesitaba una alternativa así”, dixo o seu presidente, Javier
Tebas, referíndose a Vox.
“Insisto. En los movimientos
racista y fascista, aparte de ciertas cosas inadmisibles, hay mucho de
aprovechable, a condición de amoldarlo a nuestro temperamento y empaparlo de
nuestra doctrina”. Esta declaración foi feita por Gil Robles á volta da súa
viaxe para asistir ao Congreso de Nuremberg en 1933.
Demasiados medios de
comunicación lle chaman “patriotas” ou “constitucionalistas” aos fachas que
posan coa bandeira franquista. É a prensa que critica a quen lle chama nazis
aos nazis.
O filólogo Victor Klemperer,
perseguido polos nazis, deixou un aviso no libro ‘La lengua del Tercer Reich’:
“As palabras poden actuar como doses ínfimas de arsénico: un trágaas sen
decatarse, parecen non provocar efecto ningún, e ao cabo dun tempo, próducese o
efecto tóxico”.
“Lo que queda al final es una
pregunta inquietante que lleva días rondándome la cabeza. Cómo actuaría cada
uno de nosotros. Qué haríamos, preocupados a veces porque se ha acabado el agua
mineral, porque el niño se ha meado, porque le hemos hecho un rayazo a la moto,
si vinieran a nuestra casa en mitad de la noche y tuviésemos que elegir.
¿Daríamos la cara aunque nos la partieran? ¿Delataríamos al vecino? ¿Huiríamos dejando todo atrás? ¿Bajaríamos la
cabeza? Todo pasó hace solo 80 años. Tanta barbarie, tanto odio, tanto
cabronazo”. Esta párrafo é dun artigo sobre o libro ‘Un cesto de mazás’, de
Montse Fajardo, escrito polo xornalista Adrián Rodríguez no Diario de
Pontevedra.
Alá cadaquén coa súa
resposta.
No camiño seguido polos seres
humanos, un dos fitos con máis significado foi a toma de conciencia da súa
existencia e da anguria diante da morte. Os nosos devanceiros cavaban
sepulturas e facían ofrendas aos seus mortos. No ano 1976 foi descuberta La
Sima de los Huesos, en Atapuerca (Burgos), o primeiro e máis grande cemiterio do
planeta. Centos de milleiros de anos despois, seguimos vivindo no país das
foxas e das cunetas (¿100.000, 120.000?), somos un anacronismo no continente
máis desenvolto e socialmente más avanzado do mundo). Ningunha sociedade pode
construirse esquecendo os seus crimes.
A intención do totalitarismo
é facer desaparecer ás persoas e a súa memoria, facer como se nunca chegasen a
existir, apunta o arqueólogo de Soutelo de Montes Alfredo González Rubial no
seu libro ‘Volver a las trincheras’ botando man do pensamento da filósofa
Hannah Arendt.
Ao longo da historia, a
encrucillada é sempre a mesma: civilización ou barbarie.
“Que non se repita”, din os
vellos. Pero nós sabemos que seguen mandando os que se consideran designados
para mandar por deus e pola historia, e que hai listas, como no 36. Pero aquí
seguimos, en pé, todos aqueles que estamos dispostos a botar leña ao lume para
que non se apague a esperanza, e non viramos a cara porque sabemos que un
fascismo difuso está deixando paso a outro coa cara descuberta: do ovo
acubillado pola gaivota xurdiron as serpes. Caídas todas as máscaras, queda a
calavera, e para que non se repita o exterminio e a cazata é preciso seguir
loitando contra a desmemoria e o revisionismo.
No limiar do libro sobre a
represión franquista en Cerdedo, escrito por Dionísio Pereira, Alfredo González
Ruibal deixou escrito:
“Son necesarios moitos
libros, moitas conferencias nas que se denuncie a represión franquista, moitas
máis clases nas que falemos aos rapaces do pasado máis sinistro do país, para
que poidamos estar seguros de que o sacrificio de quenes loitaron pola
liberdade e a xustiza non foi en van e que nós –como sociedade- aprendemos a
lección.
Por todo iso, e por Albino
Agraso Santamaría, Antonio Blanco Solla, Amando Iglesias Pérez, Demetrio
Lorenzo Ordóñez, Santiago Ramos Ramos e Bernardino de la Torre Fernández,
asesinados o día 31 de decembro do ano 1936 en Marín, temos que seguir adiante,
e só así poderemos dicir, como Simónedes de Ceos dos caídos nas Termópilas:
“Gloriosa é a súa fortuna,
fermoso é o seu destino, é a súa tumba un altar. En vez de pranto teñen a
lembranza, e alabanza é o seu loito. E nin o mofo nin o tempo, que todo o doma,
destruirán as súas sepulturas”.
(Escrito leído o día 31 de decembro do ano 2019 en Marín, no
acto organizado pola Asociación pola Recuperación da Memoria Histórica)
Relacionados
Apuntapala
1/05/2020
0
Comentarios
Publicar un comentario