Putas moscas

Resulta unha tarefa complicada esa de adiviñar a idade dun neno cando tivo que deixar a súa infancia nada máis nacer, pero imos supor que esta nena ten uns dez anos. É delgada, como case todas, e camiña de costas.

Sobre a súa cabeza leva seis ladrillos macizos, cocidos nun forno próximo. Posiblemente descoñeza que é a Unión Europea e que os seus funcionarios periféricos pregoan insistentemente a necesidade de reducir, reciclar e reutilizar. Na súa aldea non é unha moda nin un slogan, é pura necesidade. E reciclan cando ten que.

A ilusión de facer unha casa nova pode coa fatiga na súa tarefa de transportar ladrillos doutra casa esnaquizada nun bombardeo. O pesar de quedar sen un teito campa en latitudes próximas.

É todo ollos ese home que camiña cun saco sobre as súas costas. Ollos e barba destacan sobre o resto da imaxe. O saco que leva enriba é inmenso cando o comparamos cos seus ombreiros, e resulta minúsculo se temos en conta que é outro refuxiado e é todo o que ten.

Dúas paredes, compondo un ángulo recto e sen teito, así de espidas, convértense nunha zapatería cuxa oferta é un par de sandalias nunha terra na que as minas antipersoa, esas tan baratas de instalar e tan caras de desactivar, están a encher a terra de amputados.

Son as fotos realizadas por Emilio Morenatti, vítima e testemuña, no sur de Afganistan, que se lles interpuxeron no camiño a os viandantes que percorreron en agosto a recentemente peonalizada rúa Rei Daviña de Vilagarcía.

Foi o eixo central e a novidade do ‘Proxecta 10’, unha proposta que articulan os fotógrafos Miguel Riopa e Jose Luiz Oubiña, con bastante máis vontade que medios, cuxa recompensa foi a gratitude do público, tanto do que fixo un alto no camiño para interiorizar a traxedia que a televisión banaliza como o que asistiu ás proxeccións ao aire libre do 19 de agosto.

Manuel Outomuro abriu o ciclo cunha proposta sobre a moda e o cinema. Paixón e frialdade nunhas imaxes cargadas de plasticidade déronlles paso ás paisaxes áridas e aos rostros tallados polo vento e a dureza da vida en Marrocos que captou Leo Simoes.

Carballos centenarios, enrugas, os netos que se van lonxe, o pobo baleiro, o anticoagulante (Sintron). A angustia da decrepitude, o teléfono, as chamadas perdidas. O poema da vida de Otto Roca alternou co ritual do paroxismo, o delirio, e o vodú na incendiaria colección de fotografías presentada por Luis López ‘Gabú’.

O mar meteuse na rúa Romeu Ortiz para facerse ver a través de dúas canles: a de Jorge Candán, coa súa sorprendente sucesión de imaxes de peixes captadas no fondo convidando ao equívoco, e a que permitiría facer un cálculo aproximado dun quilo de pescada vendo como traballan os mariñeiros aos que seguiu José Romay.

As cores brillantes e intensas de Teresa Sá, as perspectivas orixinais e construcións xeométricas aproveitando a luz de José María Díaz-Maroto, os intensos contraluces no estaleiro de Chou Pesqueira e as dinámicas imaxes captadas por Daniel Rocha en Macau foron o anticipo do regreso.

Avisou o iraniano Reza: Berros, sociedades convertidas en masas fanatizadas e cegas, ollos de odio, horror, amputacións, prostitución, ruínas. E explosións, unha tras outra, ate escurecer o ceo. En Iraq, Líbano ou Afganistán, é o menú de cada día.

E Morenatti ampliou a mostra situada na súa pasarela con outra serie de fotos da que podería extraerse unha conclusión: nalgunhas latitudes, vivir é un accidente, un período de tempo situado entre dúas explosións.

Os aplausos deron paso a unha consumición na rúa A Baldosa. A noite finalizou entre conversacións, reencontros e felicitacións a Oubiña e Riopa.

E ao día seguinte, un grupo de nenos corrían detrás dun camión, todos cuns amplos sorrisos, coma se lle esperase unha choiva de larpeiradas. As garrafas sucias de plástico que levan despexan calquera dúbida: van por auga. Hai que seguir vivindo.

E como a vida sigue, quen ten un pouco, sempre atopa un moito para compartir con aqueles que chegan fuxindo da barbarie. Son os habitantes dunha aldea, que camiñan en ringleira levando alimentos e roupa aos recentemente chegados.

E os rapaces gozan nunha canle de augas estancadas e posiblemente contaminadas. Un home levanta nas súas mans un neno á contraluz dunha tarde na que o pó o envolve todo. Como unha ofrenda, como un desafío á morte, e as moscas están en todas partes. Unha póusase sobre a fronte dun pequeno que non reacciona.

Putas moscas.

(Tempos Novos, Outubro de 2010)

(Foto: José Luiz Oubiña)